Paradygmat skokowo

Jak rozwija się nauka? Czy rozwija się płynnie? Świat się przecież uczy i ciągle rozwija. To taka optymistyczna wersja rozkwitu świat. Wszystko idzie ciągle ku mądrzejszemu, lepszemu. Czasami przeszkadzają wojny, krwawe dyktatury, ale ostatecznie idzie ku lepszemu. Nauka pełni funkcję latarni morskiej.

Thomas Kuhn zaproponował coś innego. Dowodził, że nauka rozwija się SKOKAMI.  Jej rozwój przebiega w ramach jakichś PARADYGMATÓW. Ludzkość może tkwić w jednym modelu długo. Wszystko się wtedy wydaje logiczne. Słońce się kręci wokół ziemi…

Pojawiają się ANOMALIA w ramach danego paradygmatu. Po czym ktoś odkrywa coś PRZEŁOMOWEGO. To wywraca stan. Pojawia się REWOLUCJA. W jej wyniku powstaje NOWY paradygmat.

Wedle Kuhna nauka jest zakotwiczona w społeczno-kulturowym kontekście. Jest  bytem z WŁASNĄ strategią rozwoju. Nauka ma zatem jakichś kod, azymut. Nie jest to liniowy rozwój, według Kuhna.

Pozytywizm Koła Wiedeńskiego lat trzydziestych XX wieku postulował kryterium WERYFIKACJI twierdzeń naukowych, Karl R. Popper ustalił kryteria FLASYFIKACJI to Thomas Kuhn zaproponował szerszą perspektywę, która jest całkiem rewolucyjna.

Otóż, rozwój nauki NIE JEST stopniowym dochodzeniem do prawdy. Jest ODCHODZENIEM od „nieprawdy”, od teorii błędnych. Kuhn zakładał, że ludzkość tkwi w błędzie i skokowo od niego odchodzi.

Poszczególne paradygmaty mogą się bardzo różnić. Przykładem są 3 teorie fizyczne sformułowane przez: Arystotelesa, Newtona, Einsteina. One przedstawiają rozwój idei definiującej: czas, przestrzeń i ruch. 

Fizyka nie jest stanie wyjaśnić w pełni mechaniki kwantowej. Nie istnieje powiązanie mechaniki kwantowej i teorii względności. Pierwsza działa dobrze w mikroskali. Duga działa dobrze w makroskali. Ale one są JAKBY sprzeczne ze sobą. Gdy jedna działa druga się załamuje i odwrotnie. To zasadniczy problem fizyki.

Czy istnieje GRAWITACJA KWANTOWA? Co stanie się, gdy zostanie ona zdefiniowana? Fizycy są przekonani, że po jej odkryciu zmieni się istniejący paradygmat w nauce.

Nowy paradygmat zmienia ontologię i metody. Nie sposób przewidzieć ex ante, co ulegnie zmianie. Tak jak nie sposób przewidzieć, co przyniosą rewolucje. Zmiana paradygmatu, podobnie jak rewolucje, przynosi pewne straty. Hipoteza Kuhna zrobiła dużą karierę. Nadal zachowuje świeżość i atrakcyjna intelektualnie, należy do zestawu narzędzi, dzięki którym można wyjaśniać rzeczywistość.