wczytywanie strony...
Instytut Karpacki Baner Innowacyjna edukacja

Lwów i Warszawa

To zdumiewające zjawisko naukowe, które powstało jeszcze przed proklamowaniem Koła Wiedeńskiego. Chodzi o SZKOŁĘ LWOWSKO-WARSZAWSKĄ. Powstała w 1895 roku we Lwowie. Założył ją polski filozof Kazimierz Twardowski, uczeń Brentana.

Twardowski objął katedrę filozofii na Uniwersytecie Lwowskim i postanowił założyć nowoczesną szkołę filozoficzną. To się udało, nawet z dużą nawiązką. To na pewno największy sukces polskiej nauki, a może nawet polski sukces w historii.

Uniwersytet Lwowski był prowincjonalną uczelnią, która nie posiadała nawet biblioteki filozoficznej. Twardowski miał jednak wizję, ale i doświadczenie, które wyniósł z Uniwersytetu w Wiedniu, który skończył i na którym wykładał.

Istnieją duże zbieżności Szkoły z programem Koła Wiedeńskiego, są jednak różnice. Koło Wiedeńskie założyli w pełni uformowani naukowcy. We Lwowie należało ich dopiero wykształcić, aby stworzyć naukową synergię. Twardowski miał zatem znacznie trudniej niż Moritz Schlick w Wiedniu.

Twardowski postawił na LOGIKĘ, mimo że sam nie był logikiem. To był właściwy wybór, zwłaszcza w powiązaniu z matematyką. Takie podejście do filozofowania było oryginalne.

Prekursorem wiązania logiki, matematyki i filozofii był Gottlob Frege na Uniwersytecie w Jenie. Na jego zajęcia uczęszczało jednak tylko kilka osób. Na wykłady Twardowskiego we Lwowie waliły tłumy. Dlaczego? Zadecydowała charyzma wykładowcy.

Twardowski stawiał w nauce na synkretyzm. Na jego wykłady uczęszczali przedstawiciele różnych działów nauk: semiotyki, logiki, metodologii nauk, psychologowie, językoznawcy, filologowie, literaturoznawcy, kulturoznawcy.

Główne ZAŁOŻENIA Twardowskiego  były następujące:

Metoda badań filozoficznych jest taka sama jak innych nauk empirycznych. To zbliżało Szkołę do Koła Wiedeńskiego, które także stawiało na empiryzm, ściślej: logiczny empiryzm. To analityczne podejście było rodzajem NEOPOZYTYWIZMU. 

Filozofia powinna unikać zagadnień spekulatywnych, niedowodliwych. Należy zatem przyjmować tylko takie twierdzenia, które są intersubiektywnie WERYFIKOWALNE i komunikowalne. To kolejna zbieżność z Kołem Wiedeńskim. Negatywny stosunek do metafizyki i wiara w skuteczność analizy logicznej, to wspólny mianownik Koła i Szkoły.

Podstawą filozofii jest OPISOWA psychologia, która zajmuje się TREŚCIĄ zjawisk psychologicznych i ich INTENCJALNOŚCIĄ, czyli skierowaniem na przedmiot.  POWSTAWANIE zjawisk psychologicznych nie było tak ważne dla Twardowskiego.

Filozofia winna być NEUTRALNA światopoglądowo, wolna od uwikłań religijnych i politycznych. Przedmioty specjalizacji filozoficznej nie miały także większego znaczenia. W Szkole partycypowali zatem przedstawiciele wszystkich nauk i prądów filozoficznych: idealiści, materialiści, ateiści, wierzący, lewicowcy, prawicowcy, centryści.

Takie założenia postawił Twardowski. Dodatkowo, opowiadał się za koniecznością POPULARYZACJI filozofii w szerokich warstwach społeczeństwa, a także edukację kobiet. Szkoła angażowała w różny sposób 80 polskich naukowców. Twardowski wykształcił ponad 40 profesorów zwyczajnych.

Osiągnięcia polskich logików są znane w świecie. Ukuto nawet termin „logika polska”. Kluczowe znaczenie ma SEMANTYCZNA DEFINICJA PRAWDY Alfreda Tarskiego. Sam Tarski jest wymieniany jako jeden z czterech najwybitniejszych logików wszech czasów, obok: Arystotelesa, Gottloba Frege i Kurta Gödla.

Stanisław Leśniewski stworzył logikę wielowartościową i systemów. To pozwoliło na wyeliminowanie antynomii z dedukcji, chodzi o syndrom „błędnego koła”. Jan Łukasiewicz sformułował podstawowe argumenty przeciw INDUKCJI wysunięte wcześniej przez Karla Poppera, to w zasadzie obaliło METODĘ WERYFIKACJI przyjętą przez Koło Wiedeńskie. Mocna sprawa.

Leśniewski był ojcem LOGIKI MATEMATYCZNEJ. Szkole trzeba zawdzięczać powstanie badań nad teorią mnogości i topologii, w dziedzinach silnie związanych z logiką matematyczną. Z osiągnieć Szkoły korzystał lwowski matematyk Stefan Banach.

Inne odkrycia to: reizm, konwencjonalizm radykalny i epistemologia semantyczna. One są porównywalne z najbardziej wartościowymi koncepcjami w filozofii analitycznej. Nie sposób nie wymienić innych przedstawicieli Szkoły: Ajdukiewicza, Kotarbińskiego, Zawirskiego, Czyżowskiego, Tatarkiewicza, Witwickiego. Ossowskich.

Szkoda, że tak mało się uczy i wie o Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Ona mogłaby się stać podstawą nowego nauczania przyjętą po 1989 roku. Polska mogłaby być wiodącym krajem kształcenia logicznego i matematycznego. Obecny rozwój INFORMATYKI właśnie czerpie garściami z tych dziedzin. Można sobie wyobrazić, że Polska stałaby się centrum REWOLUCJI Artificial Intelligence. W 1990 zdecydowano się jednak w Polsce wprowadzić religię do szkół…


Zamknij